Op 4 januari was er in het acht uur-journaal aandacht voor een belangrijke publicatie betreffende spieronderzoek door het Amsterdam UMC bij Long Covid-patiënten. De verergering van klachten die deze patiënten in hun spieren (en verdere lijf) ervaren na inspanning blijkt samen te hangen met fysieke veranderingen in hun spieren. O.a. de energiefabriekjes, de zgn. mitochondriën functioneren niet goed waardoor deze patiënten onvoldoende energie hebben en de spieren slechter gaan functioneren. Daarmee is ook aangetoond wat deze patiënten zelf al wisten: ze beelden het zich niet in. Ook bij sepsis is al eerder in onderzoek aangetoond dat slecht functionerende mitochondriën een rol spelen bij orgaanfalen en mogelijk ook bij de gevolgen van sepsis (post-sepsis). En ook sepsis-patiënten weten genoeg over klachten die aangezien worden voor een burn-out, en klachten die vaak als geheel mentaal worden ‘neergezet’ met als gevolg dat deze patiënten zich niet serieus genomen voelen. Daarnaast komt het vaak voor dat ze gestimuleerd worden over hun grenzen te gaan omdat de kennis over mogelijke biomedische oorzaken ontbreekt. Natuurlijk vormt een mens één geheel en moeten klachten integraal worden benaderd maar te lang zijn veel ziektebeelden ten onrechte gepsychologiseerd…

Zie hier de link naar het artikel op de NOS-website

Haperende mitochondriën, waar hebben we dat meer gehoord?

Bij sepsis-patiënten werd al eerder onderzoek gedaan op het gebied van de mitochondriën. Recent promoveerde Bastiaan Star (UMCG) nog op dit onderwerp: “Mitochondrial dysfunction in sepsis: identifying mechanisms and novel therapies”, zie deze link voor zijn proefschrift. En prof. Hjalmar Bouma (UMCG) timmert met zijn onderzoek op dit gebied al heel lang aan de weg. Hij deelt de kennis hierover ook in populaire programma’s, waaronder:

–de uitzending van Atlas (zie vanaf 16 min.) en publiekslezingen

-op het International Sepsis Symposium in the Netherlands op 17 februari 2022, zie deze Nederlandse samenvatting

-op de Sepsis Lotgenoten Dag in 2020 gaf hij hier een presentatie over, zie de YouTube-opname vanaf 1 uur en 19 minuten

-of zie zijn powerpoint-presentatie.

-zie ook de pagina ‘Feiten en vragen – Nieuwste inzichten‘

-en ‘Artikelen en wetenschappelijk onderzoek‘ zie aldaar het artikel van Kaylie van der Slikke et al: “Mitochondrial failure in sepsis”. 

Al met al is er dus heel wat overlap en kunnen de verschillende post (acute) infectieuze syndromen veel uitwisselen en samen vooruitgang boeken. Dat geeft hoop. Hoe minder schotten hoe beter, hoe meer samenwerking, hoe meer perspectief voor deze patiënten.

Meerdere factoren en ‘routes’ spelen een rol, ook onderzoek van oud-neuropsychiater Carla Rus onderstreept dit. 

De NOS bracht op 4 januari ook nog een eerdere publicatie in herinnering: “Dezelfde onderzoeksgroep ontdekte al eerder dat elk menselijk lichaam bij een covidinfectie het zogeheten IDO-2-enzym aanmaakt om de infectie te bestrijden. Bij de meeste mensen verdwijnt dit enzym weer. Maar bij patiënten met long covid blijft het lichaam het IDO-2-enzym produceren. Het is de hypothese van de onderzoekers dat dit enzym eraan bijdraagt dat de energiefabrieken verzwakt raken.” Long Covid en Post Sepsis, Lyme, ME, Q koort e.a. post (acute) infectieuze syndromen hebben veel gemeen maar vooral ook dat ze heel complex zijn. Zowel neuro-inflammatie, auto-immuunreacties, virusresten/weer opvlammende oude virussen, verstoring van neurotransmitter-systemen, microclots (kleine bloedstolseltjes)/verstoringen van de bloedvatwanden en ontregeling van het darmmicrobioom kunnen een rol spelen. Het is dus goed dat er langs verschillende wegen wordt gekeken naar deze ziektebeelden zodat we steeds meer stukjes van de puzzel vinden. Ook het artikel in Scientific Reports van oud-neuropsychiater Carla Rus et al. (waarbij ondergetekende mede-auteur was) draagt hier een stuk aan bij. Daarbij werd bij 95 post covid-patiënten onderzoek gedaan naar het effect van behandeling met SSRI medicatie. Zie hieronder een figuur uit het artikel waarin verschillende immunologische routes worden aangeduid. Zie ook hoe het IDO-2 enzym daarin terugkomt! Dit onderstreept hoe de verschillende lichaamssystemen betrokken zijn bij de ziekteverschijnselen en ook hoe die elkaar beïnvloeden. Zie het artikel: “Treatment of 95 post-Covid patients with SSRIs“

Voor de mogelijk werkingsmechanismen, zie de uitleg in dit document, op pagina 3 t/m 5.

Dat er meer aandacht moet komen voor het onderzoek naar post (acute) infectieuze syndromen, werd ook onderstreept in een presentatie van Tom van der Poll, op de Sepsis Lotgenoten Dag 2023:

Bekijk vooral ook zijn antwoord op de vragen, aan het einde, zie dit korte, verhelderende fragment van 3 minuten op YouTube: “Prof Tom van der Poll over ‘Post sepsis’ gevolgen en het Post (acuut) Infectieus Syndroom” 

Zie ook de blog: “Krachtenbundeling rond Post Acute Infectieuze Syndromen, waaronder sepsis, long covid, ME“

Zie ook het artikel: “Understanding Post Sepsis Syndrome; how clinicians can help” in het Nederlands samengevat in deze bl0g. (scroll naar de tweede helft van de pagina).

Zie ook de blog: “Nieuws, media en onderzoek m.b.t. het Post Covid Syndroom, incl. SSRI medicatie“

Zie ook de blog: “Ernstige neurocognitieve klachten na sepsis en bij Long Covid: SSRI medicatie, beloftevolle behandeloptie die meer onderzoek waard is“

5 januari, Idelette Nutma