Vitamine C kan een verschil maken

Vitamine C levert een positieve bijdrage aan het verbeteren van de uitkomsten bij sepsis. Of dat bij álle patiënten opgaat, weten we (nog) niet. Ook weten we nog niet welke invloed vitamine C precies heeft in de keten van alle complexe reacties bij sepsis. Maar feit is dat bij recent onderzoek van Fowler bleek dat het sterftecijfer van de sepsispatiënten die met hoge doseringen vitamine C werden behandeld beduidend lager was dan bij de sepsispatiënten die daar niet mee werden behandeld: 30% tegenover 46%.  Zie voor de uitkomsten het verslag in Science Daily. En het artikel dat hierover werd gepubliceerd in het gerenommeerde vakblad JAMA: ‘Effect of Vitamin C Infusion on Organ Failure and Biomarkers of Inflammation and Vascular Injury in Patients with Sepsis and Severe Acute Respiratory FailureThe CITRIS-ALI Randomized Clinical Trial’ (JAMA. 2019;322(13):1261-1270). 

Ook werden al eerder, door Paul Marik in de VS,  positieve effecten gerapporteerd m.b.t. de behandeling van sepsispatiënten met hoge doseringen vitamine C, dit in combinatie met thiamine (vitamine B1) en hydrocortison. Een mooie samenvatting daarvan werd gegeven in het Reformatorisch Dagblad op 9 september 2017. 

Vitamine C heeft ‘oude papieren’

Lastig is alleen dat het nog steeds niet precies duidelijk is hoe dit effect van vitamine C tot stand komt. Van vitamine C is bekend dat het zogenaamde ‘vrije radicalen’ kan afvangen, dat zijn atomen of moleculen met een oneven aantal elektronen die heel onstabiel zijn en bij interactie met gezonde cellen schade aan kunnen richten.

Dat is wél duidelijk. En vitamine C heeft door de eeuwen heen al laten zien dat het voor allerlei processen van essentieel belang is en dat het ook in de weerstand een grote rol speelt. De waarde van vitamine C komt dus niet uit de lucht vallen. Ook het effect van vitamine C bij toediening na een hartstilstand lijkt veelbelovend; dit wordt nu nagegaan in een groot onderzoek met meerdere ziekenhuizen (Angelique Spoelstra, UMC Amsterdam).

Medische wereld onnodig afwachtend

Naar de toepassing van hoge doseringen vitamine C bij sepsis lopen er nog diverse grote onderzoeken die meer onderbouwing moeten geven. Echter het lijkt erop dat men in de medische wereld daardoor erg ‘afwachtend’ is geworden. Een gemiste kans want ook al hebben we de werkingsmechanismen tot nog toe niet geheel kunnen doorgronden, dat vitamine C een rol van betekenis speelt bij het verbeteren van de outcome van sepsis, wordt steeds duidelijker. Het kan levens sparen. Zelfs als de cijfers van Paul Marik erg optimistisch zouden zijn, kan niemand negeren dat vitamine C kennelijk, hoe dan ook, op een bepaalde manier ingrijpt. Vanuit patiëntenperspectief zou ik het dan ook toejuichen dat vitamine C veel meer de kans krijgt in de behandeling van sepsis, zeker omdat de minimale bijwerkingen geheel in het niet vallen bij de hoge mortaliteit die sepsis nog steeds kent. Een onderstreping van deze zienswijze werd gegeven in artikelen die eind oktober 2019 werden gepubliceerd in de Gelderlander en het AD (regio Nijmegen) met de titel: ‘Ziekenhuizen onnodig voorzichtig met toedienen van vitamine C’.

Nederland koploper? 

Wat zou het mooi zijn als we in Nederland een koploper zouden kunnen worden in de toepassing van vitamine C. Niet over één of anderhalf of 2 jaar, maar nu al omdat sepsis het voordeel van de twijfel meer dan verdient! Bied ziekenhuizen een protocol (zoals dat al beschikbaar is, o.a. vanuit de VS) en laat zoveel mogelijk ziekenhuizen deelnemen en de effecten monitoren en vastleggen. Zo verzamelen we in een eerder stadium al veel meer data en kunnen we tegelijkertijd patiënten een waardevolle toevoeging bieden. Elke dag dat we langer wachten, missen we ‘de benefits’ van vitamine C; en ´benefits’ betekenen bij sepsis al gauw een groot verschil. Of het nu om 2 of 10 geredde levens gaat op de 100 doodzieke patiënten. Er zijn medicamenten met echte risico’s en weinig aangetoond effect die wél in protocols zijn opgenomen.

Ik begrijp de ziekenhuizen die afwachten wel maar hoop dat ze overstag gaan zodat vitamine C als onderdeel van therapie nu reeds wordt ingezet. Zeker omdat er nog geen alternatieven voorhanden zijn en de mortaliteit hoog is.

Conclusie

Mijn conclusie als belangenvertegenwoordiger van sepsispatiënten en naasten is: elk mogelijk verschil dat we kunnen maken in de overleving van sepsispatiënten moeten we met beide handen aangrijpen. Ik denk dat we momenteel onnodig terughoudend zijn. Starten met de toepassing van hoge doseringen vitamine C bij de behandeling van sepsis, waarbij je de resultaten goed monitort, kan heel goed gelijk opgaan met het verder onderzoek dat nu plaatsvindt.

Congres over vitamine C op 24 april 2020

Hoopgevend is het congres dat op 24 april 2020 plaatsvindt, op initiatief (en ter ere van het afscheid als professor aan het UMC Amsterdam) van Prof. Heleen Oudemans, in samenwerking met o.a. dr. Angelique Spoelstra. Toonaangevende spekers uit het buitenland, waaronder ook Paul Marik ‘himself’ (zie boven) zullen acte de presence geven! Zie hier voor informatie.

oktober 2019, Idelette Nutma